Priorytety europejskie i krajowe
EUROPEAN LANGUAGE LABEL JEST PRZYZNAWANY INNOWACYJNYM PROJEKTOM W DZIEDZINIE NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ JĘZYKÓW OBCYCH
EUROPEJSKIE PRIORYTETY TEMATYCZNE NA LATA 2023-2024
Priorytety europejskie w ramach Europejskiego znaku innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia się języków obcych na lata 2023-2024 odzwierciedlają priorytety polityki Komisji Europejskiej. Zapewniają możliwości pokazania, w jaki sposób nauka języków obcych może wiązać się z istotnymi wyzwaniami dzisiejszych czasów i przyczynić się do powstania transgranicznych rozwiązań opartych na zrozumieniu i komunikacji.
W latach 2023-2024 Europejski znak innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia się języków obcych będzie przyznawany projektom, które wspierają co najmniej jeden z wymienionych poniżej priorytetów europejskich. Priorytety europejskie mogą być uzupełnione o priorytety krajowe.
1. WSPIERANIE NOWO PRZYBYŁYCH MIGRANTÓW ORAZ PRZESIEDLONYCH DZIECI I MŁODZIEŻY W ZAKRESIE POTRZEB ZWIĄZANYCH Z NAUKĄ JĘZYKA
Wraz ze znacznym wzrostem liczby uchodźców w latach 2014-2016 państwa członkowskie i instytucje edukacyjne coraz częściej zajmowały się tworzeniem strategii skutecznego włączania młodych uchodźców do działań edukacyjnych. Te doświadczenia mogą być źródłem wiedzy eksperckiej. Od rozpoczęcia wojny w Ukrainie w lutym 2022 r. napływ przesiedlonych ukraińskich dzieci znacznie wykracza poza dotychczasowe doświadczenia systemów edukacji w tym zakresie. Zwiększa to już i tak ogromną presję, związaną z ciągłymi utrudnieniami w edukacji spowodowanymi pandemią Covid-19, z którą zmagają się szkoły i współpracujące instytucje.
Nagrodzone projekty powinny zgłębiać działania mające na celu wsparcie nowo przybyłych migrantów i dzieci przesiedlonych z Ukrainy, a w szerszej perspektywie mieć na celu sprawienie, by instytucje edukacyjne stały się bardziej włączające. Może się to odbywać np. poprzez włączające podejście pedagogiczne, w ramach którego cechy kulturowe i społeczne uczniów ze środowisk migracyjnych są postrzegane jako atuty, a nie jako braki lub ograniczenia. Przykładowo, w sektorze edukacji szkolnej oraz kształcenia i szkolenia zawodowego korzystne może być promowanie wielojęzyczności i „świadomości dotyczącej języków”, w ramach których wszystkie języki, jakimi posługują się uczniowie, rodzice i inne osoby zaangażowane w życie szkoły, są mile widziane i cenione na równi z językami kraju przyjmującego. W ten sposób można poprawić wyniki w nauce i jednocześnie wzmocnić poczucie przynależności i poprawić samopoczucie w szkole. Włączające podejścia pedagogiczne i środowiska uczenia się oparte są na dialogu ze wszystkimi podmiotami i z całą społecznością szkolną, z udziałem rodziców i innych zainteresowanych stron.
2. DOSKONALENIE ZAWODOWE NAUCZYCIELI W ZAKRESIE WŁĄCZANIA I DIALOGU MIĘDZYKULTUROWEGO, W SZCZEGÓLNOŚCI W ODNIESIENIU DO ZWIĘKSZONEJ RÓŻNORODNOŚCI JĘZYKOWEJ W KLASIE
Nagrodzone projekty powinny zgłębiać praktyki, które pomagają w rozwiązywaniu problemu zwiększonej różnorodności w szkołach w Europie. Mogą to być na przykład inicjatywy i metody pedagogiczne przyczyniające się do zwiększenia umiejętności i wiedzy nauczycieli oraz innych pracowników dydaktycznych w zakresie nauczania w kontekstach wielojęzycznych i wielokulturowych, programy szkolenia (ITT) i doskonalenia zawodowego (CPD) nauczycieli, w tym pracowników wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, a także wsparcie i jasna wizja kierownictwa szkoły w zakresie włączania. W raporcie Eurydice z 2019 r. zatytułowanym „Integracja uczniów ze środowisk migranckich w szkołach w Europie” stwierdzono, że: „Szczególnie zapewnienie nauczania w szerszych, wielojęzycznych i wielokulturowych ramach – w których ceni się język (języki) i kulturę (kultury) uczniów ze środowisk migranckich – przynosi dwie istotne korzyści edukacyjne: po pierwsze, pomaga uczniom ze środowisk migranckich łatwiej uczyć się języka wykładowego, a po drugie, daje im również szansę na zmianę postrzegania samych siebie w pozytywny sposób, ponieważ ich własny język (języki) i kultura (kultury) są cenione na równi z językiem i kulturą kraju przyjmującego (…) Sprzyja to rozwojowi szkoły, która staje się bardziej włączająca”.
3. WSPARCIE DLA PROJEKTÓW DOTYCZĄCYCH JĘZYKÓW REGIONALNYCH I JĘZYKÓW MNIEJSZOŚCI JAKO ŚRODKÓW PROMOWANIA RÓWNOŚCI, SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ I AKTYWNEJ POSTAWY OBYWATELSKIEJ
Włączenie i poszanowanie bogatej różnorodności kulturowej Europy jest jednym z priorytetów i celów Komisji Europejskiej. Różnorodność językowa została zapisana w art. 22 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Poszanowanie praw osób należących do mniejszości jest podstawowym elementem Karty. Artykuł 3 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi ponadto, że Unia szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy. W zaleceniu Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków rozwinięto pojęcie „świadomości dotyczącej języków” oraz odniesiono się do istniejących praktyk w regionach dwu- i wielojęzycznych, gdzie języki ojczyste, regionalne lub języki mniejszości są nauczane wraz z innymi językami szkolnymi.
W regionach dwujęzycznych i klasach wielojęzycznych w całej Europie można zaobserwować wiele interesujących podejść pedagogicznych. W publikacji Eurydice przedstawiono szczegółowy przegląd środków podejmowanych przez władze oświatowe w celu wspierania nauczania języków regionalnych i języków mniejszości narodowych i etnicznych w szkołach w Europie. Nagrodzone projekty powinny odzwierciedlać takie praktyki i w szczególności mieć na celu promowanie równości, spójności społecznej i aktywnej postawy obywatelskiej.
4. NAUKA JĘZYKÓW JAKO SPOSÓB WSPIERANIA ROZWOJU OSOBISTEGO DOROSŁYCH OSÓB UCZĄCYCH SIĘ
Nagrodzone projekty powinny dążyć do zastosowania metod i technik nauczania języków obcych, które mogą umożliwić pracę z dorosłymi osobami uczącymi się o mniejszych szansach, w szczególności z osobami o niskich kwalifikacjach. Mogą one promować naukę języka poprzez mentoring, samorozwój oraz zadania praktyczne, które zachęcają dorosłych do stawiania czoła większym i bardziej złożonym wyzwaniom, a także do zwiększania wiary we własne umiejętności. Ponadto takie projekty powinny pomagać im w doskonaleniu kluczowych kompetencji i motywować ich do dalszej nauki. Nagrodzone projekty mogą również zgłębiać praktyki, które pozwalają na zwiększenie liczby mobilności nauczycieli języków obcych i pedagogów, w szczególności pracujących z dorosłymi o mniejszych szansach. Współpraca instytucji zajmujących się nauczaniem języków obcych powinna wspierać rozwój zawodowy i kompetencje edukatorów w zakresie ułatwiania nauki i wzmacniania pozycji dorosłych osób uczących się o mniejszych szansach.